ԵՐԵՒԱՆ.- 5 Օգոստոսին, Ստեփանակերտի Վերածնունդի հրապարակին վրայ արտասանած իր խօսքին մէջ, Հայաստանի վարչապետ Նիկոլ Փաշինեան նշեց, որ առիթը պատեհ կը նկատէ համազգային քննարկման ներկայացնելու ռազմավարական նպատակադրումներու աշխատանքային տարբերակը, խնդիրներ, զորս Հայաստանի Հանրապետութիւնը պէտք է կարենայ լուծել մինչեւ 2050 թուականը:
«Մինչեւ 2050 թուականը պէտք է կարողանանք լուծել հետեւեալ խնդիրները. Հայաստանի բնակչութիւնը հասցնել առնուազն 5 միլիոն մարդու, ստեղծել 1 միլիոն 500 հազար աշխատատեղ, լուծել 2.5 միլիոն մարդու զբաղուածութեան հարց եւ վերացնել աղքատութիւնը, Հայաստանը դարձնել արդիւնաբերական երկիր, տասնհինգապատկել Հայաստանի համախառն ներքին արդիւնքը, ունենալ 10 միլիարդ տոլար արժէքը գերազանցող առնուազն 5 հայկական տեխնոլոգիական ընկերութիւն եւ 10 հազար աշխատող ստարտափ, եօթապատկել միջին աշխատավարձը, բանակի մարտունակութեան ցուցանիշով զբաղեցնել աշխարհի առաջատար երկրների առնուազն առաջին քսանեակում, ունենալ աշխարհի տասը ամենաարդիւնաւէտ հետախուզական ծառայութիւններից մէկը, ապահովել առողջապահական ծառայութիւնների 100 տոկոսանոց հասանելիութիւն եւ առողջապահութեան ֆինանսաւորումը քսանապատկել, կրթութիւնը դարձնել ազգային ապրելակերպ, կրթութեան եւ գիտութեան ֆինանսաւորումը քսանապատկել, Հայաստան այցելող զբօսաշրջիկների թիւը հասցնել 15 միլիոնի, Հայաստանի ֆուտբոլի հաւաքականը դարձնել Եւրոպայի եւ (կամ աշխարհի) առաջնութեան մեդալակիր, նուաճել 25 օլիմպիական ոսկէ մեդալ եւ շախմատի աշխարհի անհատական չեմպիոնը», ընդգծեց Փաշինեանը:
Վարչապետի համաձայն՝ շատեր կը հարցնեն, որ ինչո՞ւ Արցախի մասին ոչինչ ըսուած է. «Պատասխանը շատ պարզ, որովհետեւ Արցախը Հայաստան է եւ վերջ», շեշտեց ան։
«Այս ամէնն ասում եմ ոչ ամենեւին պատմական էքսկուրսի համար: Երբ ասւում է ժողովրդական յեղափոխութիւն պէտք է հասկանալ համահայկական յեղափոխութիւն: Իր հերթին համահայկական յեղափոխութիւն նշանակում է, որ յեղափոխութիւնը տեղի է ունեցել համայն հայութեան շրջանում, համայն հայութեան մէջ: Սա էլ իր հերթին նշանակում է, որ յեղափոխութեան արժէքները համահայկական են: Յեղափոխութիւնը տեղի է ունեցել, սակայն չի աւարտուել, որովհետեւ արժէքների ամրագրումը տեւական պրոցես է, որը պէտք է շարունակուի Հայաստանում, Արցախում, Սփիւռքում», աւելցուց Փաշինեան։
Ապա ան դիտել տուաւ. «Ժողովրդական բառն ընդգծում է ժողովրդին, որը հանդէս եկաւ որպէս յեղափոխութեան շահառու: Որ ժողովրդի մասին է խօսքը, արդեօ՞ք խօսքը միայն Հայաստանի ժողովրդի մասին է: Այս հարցի պատասխանը տալիս է ՀՀ սահմանադրութեան նախաբանը», ըսաւ վարչապետը եւ մէջբերեց Սահմանադրութեան այդ հատուածը. «Հայ ժողովուրդը, հիմք ընդունելով Հայաստանի անկախութեան մասին հռչակագրում հաստատագրուած հայոց պետականութեան հիմնարար սկզբունքները, համազգային նպատակները, իրականացրած ինքնիշխան պետութեան վերականգնման իր ազատասէր նախնիների սուրբ պատգամը, նուիրուած հայրենիքի հզօրացմանն ու բարգաւաճմանը, ապահովելու համար սերունդների ազատութիւնն ընդհանուր բարեկեցութիւնը, քաղաքացիական համերաշխութիւնը՝ հաւաստելով հաւատարմութիւնը համամարդկային արժէքներին, ընդունում է Հայաստանի սահմանադրութիւնը»:
Վարչապետը նշեց, որ Սահմանադրութեան նախաբանով կ՛արձանագրուի, թէ ո՛վ է Հայաստանի հիմնադիրը, աւելի խօսուն՝ սեփականատէրը: Ըստ անոր՝ արձանագրումը միանշանակ է՝ հայ ժողովուրդն է իրաւատէրը, իր ճակատագրի որոշողն ու պատասխանատուն: Այս գիտակցութիւնը տիրական պէտք է ըլլայ իւրաքանչիւր հայու մէջ:
Փաշինեան դիտել տուաւ, որ համահայկականութեան կարեւոր դրսեւորումներէն մէկը պէտք է ըլլայ ուժերու մէկտեղումը ընդհանուր նպատակներու իրագործման համար, իսկ ընդհանուր նպատակը պէտք է ըլլայ միայն ու միայն Հայաստանի եւ Արցախի զարգացումը: «Ողջունում եմ աշխարհի հպարտ հայութեանը եւ ուզում եմ ոգեկոչել այն կարգախօսը, որից 1988 թուականին թնդում էր Վերածննդի այս հրապարակը՝ «Միացում, միացում», ըսաւ Հայաստանի վարչապետը։
«Կառավարութեան կառուցուածքում տեղի ունեցած փոփոխութիւնների, մասնաւորապէս՝ սփիւռքի հարցերի յանձնակատարի ինստիտուտի ներդրման առանցքային նպատակը ոչ միայն հին ու նոր Սփիւռքների, այլ նաեւ Հայաստանի եւ Սփիւռքի միջեւ սահմանները ջնջելն է, սահմանները վերացնելն է: Սփիւռքը պէտք է իրեն Հայաստանի գործերի լիարժէք շահառուն զգայ:
Պէտք է լինի այնպիսին, ինչպիսին էր յեղափոխութեան օրերին: Համահայկականութեան յաջորդ կարեւոր դրսեւորումը պէտք է լինի ուժերի մէկտեղումը ընդհանուր նպատակների իրագործման համար: Իսկ մեր ընդհանուր նպատակը կարող է եւ պէտք է լինի միայն ու միայն Հայաստանի եւ Արցախի զարգացումը: Հայաստանի յաջողութիւնները կը հզօրացնեն նաեւ Սփիւռքը:
Հարկ եմ համարում ընդգծել, որ Սփիւռքի հզօրացում ասելով նկատի ունեմ արտերկրում ապրող հայերի թուի եւ ազդեցութեան աճը, ոչ ամենեւին Հայաստանից տեղի ունեցող արտագաղթի հաշուին: Դէպի Հայաստան ներգաղթ կազմակերպելը մեր կառավարութեան առաջնահերթութիւններից է», ըսաւ Փաշինեան:
Համահայկականութեան տրամաբանութիւնը կարող է գոյութիւն ունենալ եւ արդիւնաւէտ լինել, եթէ յենուենք համահայկական մի քանի առանցքային կոնսենսուսների (միաձայն համաձայնութիւնների-ԽՄԲ.) վրայ:
Ըստ Փաշինեանի՝ վեց կոնսենսուսները հետեւեալն են.
«Կոնսենսուս համար 1՝ բռնութիւնը պէտք է բացառուի հայկական որեւէ հարցի լուծման գործիքակազմից, մեր իրականութեան մէջ իրար մէջ հարցեր լուծելը, բռնութիւնը պէտք է բացառենք: Բոլոր այն ուժերը, անհատները, որ բռնութիւնը դիտարկում են որպէս ներհայկական որեւէ հարցի լուծման միջոց, պէտք է մերժուեն, եւ հայ ժողովրդի պատմութեան աղբանոցը նետուեն: Բռնութիւնից զերծ ժողովրդի տեսլականը պէտք է մեր համազգային միաւորման անկիւնաքարային դրոյթը դառնայ: Ի դէպ, այս համատեքստում կայ միայն մի բացառութիւն, խօսքը օրինական բռնութեան կիրառման մասին է, յանցագործութիւնների կանխման եւ բացայայտման, հանրութեան բնականոն կեանքի ապահովման համատեքստում:
Կոնսենսուս համար 2՝ ժողովուրդը եւ նրա ազատ կամարտայայտութիւնը իշխանութեան ձեւաւորման միակ աղբիւրն է: Ժողովրդի կամքի աղճատման, աղաւաղման ցանկացած փորձ պէտք է դիտարկուի որպէս հակապետական, հակազգային գործունէութիւն: Այս առումով չափազանց կարեւոր եմ համարում Արցախի Հանրապետութիւնում սպասուող նախագահական եւ խորհրդարանական ընտրութիւնների անցկացումը ազատ, մրցակցային, ժողովրդավարական միջավայրում եւ ժողովրդի ազատ կամարտայայտման իրական երաշխիքների ապահովումը: Հայաստանի Հանրապետութիւնն ըստ այդմ պէտք է հանդէս գայ եւ հանդէս կը գայ որպէս Արցախի ժողովրդի ազատ կամարտայայտման եւ այդ կամարտայայտման միջոցով լեգիտիմ իշխանութեան ձեւաւորման երաշխաւոր:
Կոնսենսուս համար 3՝ Հայաստանի եւ Արցախի հայ ժողովրդի ինքնիշխանութիւնը բարձրագոյն արժէք է, եւ բոլոր այն ուժերը, ովքեր կը փորձեն օտար ուժերի ներգրաւուել ներհայկական, ներհայաստանեան հարցեր լուծելու համար, բոլոր այն ուժերը, ովքեր մեր երկրում հանդէս կը գան որպէս օտարերկրեայ շահերի ներկայացուցիչ, պիտի արժանանան եւ կ՛արժանանան հայ ժողովրդի եւ նրա լեգիտիմ (օրինական-Խմբ.) ներկայացուցիչ Հայաստանի կառավարութեան ամենակոշտ հակազդեցութեանը:
Կոնսենսուս համար 4՝ Հայաստանը եւ Արցախը պէտք է զերծ լինեն կոռուպցիայից (կաշառակերութենէ-Խմբ.): Կոռուպցիայի բոլոր դրսեւորումները, այդ թւում՝ հովանաւորչութիւնը, արհեստական մենաշնորհները, մրցակիցների հանդէպ արհեստական խոչընդոտների յարուցումը պէտք է արմատախիլ արուեն: Կոռուպցիոն գործունէութեան արդիւնքում պետութեանը եւ ժողովրդին հասցուած նիւթական վնասները պէտք է վերականգնուեն:
Կոնսենսուս համար 5՝ իրաւունքի եւ օրէնքի գերակայութիւնը, օրէնքի առաջ բոլորի հաւասարութիւնը պէտք է դառնայ ներազգային յարաբերութիւնների առանցք: Արտաքին կամ ներքին ազդեցութիւնների տրուող դատարանների գոյութիւնը սպառնալիք է ազգային անվտանգութեանը: Հայաստանում եւ Արցախում դատարանները պէտք է լինեն անկախ: Տնտեսութեան, քաղաքականութեան մէջ եւ հանրային կեանքի որեւէ բնագաւառում արտօնեալ խաւի շրջանակների անհատների առկայութիւնը պէտք է բացառել: Ուզում եմ մի մեկնաբանութիւն անել, սիրելի ժողովուրդ, մենք շատ արժանի մարդիկ ունենք, հայութիւնը շատ արժանաւոր զաւակներ է տուել, բայց անընդունելի է, եւ չի կարելի հանդուրժել, երբ որեւէ մէկը ծառայութիւն մատուցի ժողովրդին ու հայրենիքին, եւ յետոյ այդ ծառայութիւնը փորձի վաճառել արտօնեալ լինելու ձեւով, օրէնքից դուրս լինելու ձեւով:
Կոնսենսուս համար 6՝ ամենագլխաւոր կոնսենսուսը: Արցախի հարցի կարգաւորման բանակցային գործընթացի նպատակը պէտք է լինի Արցախի ժողովրդի ինքնորոշման եւ անվտանգութեան համար մղուած Արցախեան ազատամարտի արդիւնքների պաշտպանութիւնը, բանակցութիւնների արդիւնքում Հայաստանի եւ Արցախի կառավարութիւնների համար ընդունելի համարուած որեւէ լուծում կարող է ընդունելի դիտուել միայն Հայաստանում եւ Արցախում ժողովրդական հաւանութեան դէպքում: Սիրելի ժողովուրդ, այս սկզբունքը կարեւոր է յատկապէս կարեւոր եմ համարում ընդգծել ցոյց տալու համար, որ ուղղակի անիմաստ է Հայաստանի կառավարութեանը կասկածել Արցախի դէմ որեւէ հնարաւոր դաւադրութեան մէջ: Դաւադրութիւնը բացառուած է հէնց մեր Կառավարութեան ծագումնաբանութեան բերումով: Մենք Արցախի հարցի կարգաւորման բանակցային սեղանի շուրջ յայտնուել ենք որպէս ժողովրդի լեգիտիմ ներկայացուցիչ, եւ հետեւաբար, այդ բանակցային սեղանի շուրջ կարող ենք պաշտպանել միայն ժողովրդի ցանկութիւններն ու իղձերը, յենուել միայն ժողովրդի ցանկութիւնների եւ իղձերի վրայ, դառնալ ժողովրդի ցանկութիւնների եւ իղձերի արտայայտողը: Կոնսենսուս համար վեցը մեզնից իւրաքանչիւրին տալիս է մի այնպիսի երաշխիք, որով արմատախիլ պէտք է արուի դաւադրութեան որեւէ նոյնիսկ ամենաանհաւանական տեսութիւն»:
