ՀԱՐՑԱԶՐՈՅՑ ՄԻՋԻՆ ԱՐԵՒԵԼՔԻ ՀԱՅ ԴԱՏԻ ԳՐԱՍԵՆԵԱԿԻ ՎԱՐԻՉ ՏՆՕՐԷՆ ՎԵՐԱ ԵԱԳՈՒՊԵԱՆԻ ՀԵՏ

Մերձաւոր Արեւելիք Մէջ Հայ Դատի Հիմնական Աշխատանքը Քարոզչական Բնոյթ Ունի

Վարեց՝ ԱԲՕ ՊՈՂԻԿԵԱՆ

 «ԱՍՊԱՐԷԶ».- Փորձի փոխանակման կարգով, վերջերս Ամերիկայի Հայ Դատի Յանձնախումբի Ուաշինկթընի գրասենեակ եկած էր  Միջին Արեւելքի Հայ Դատի Գրասենեակի Վարիչ Տնօրէն Վերա Եագուպեան: Օգտուելով այս առիթէն, իր հետ կատարեցինք այս հարցազրոյցը:

 ԱԲՕ ՊՈՂԻԿԵԱՆ.- Ի՞նչպէս կը բանաձեւէք ձեր գրասենեակին կամ յանձնախումբին առաքելութիւնը: Ի՞նչ խնդիր կամ խնդիրներ դրուած են ձեր առջեւ:

 ՎԵՐԱ ԵԱԳՈՒՊԵԱՆ.- Միջին Արեւելքի Հայ Դատի գրասենեակին գործունէութեան դաշտը կ՛ընդգրկէ Սուրիան, Լիբանանը, Իրաքը, Յորդանանը, Իրանը, Եգիպտոսը եւ Արաբական Ծոցի երկիրները։

 Գրասենեակին հիմնումը անհրաժեշտ քայլ մըն էր, որպէսզի մենք ընդարձակենք Հայ Դատի մեր պայքարը եւ համահայկական ճիգերով դիմագրաւենք նոր
մարտահրաւէրները։

Անշուշտ Միջին Արեւելքի մէջ այս իմաստով գործելը դիւրին չէ, նկատի ունենալով, որ Միջին Արեւելքի արաբական եւ իսլամական երկիրները սերտ յարաբերութիւններ ունին Թուրքիոյ հետ՝ կրօնական, տնտեսական եւ զինուորական մարզերուն մէջ, եւ այդ յարաբերութիւնները օրէ օր կը զարգանան, ինչ որ մեզ շատ բարդ մարտահրաւէրներու առջեւ կը դնէ։

 Թուրքիոյ իսլամական իշխանութիւնները, այսօր, կը փորձեն առաւելագոյն չափով օգտագործել կրօնական իրենց հանգամանքը եւ սիրաշահիլ արաբական-իսլամական երկիրներուն վստահութիւնը, որպէսզի Հայ Դատը ներկայացնեն իբրեւ քրիստոնեայ-իսլամ հակադրութիւն։ Ուրեմն գրասենեակին նպատակն է այս երկիրներուն բացատրել այս երեւոյթը եւ ցոյց տալ Թուրքիոյ վարած քաղաքականութեան հակահայ իսկութիւնը եւ Ցեղասպանութեան պատմական իրողութիւնը խեղաթիւրելու փորձերը։ Այս ուղղութեամբ գրասենեակը կը գործակցի տարածաշրջանի Հայ Դատի յանձնախումբերուն հետ եւ հետեւողական աշխատանք կը տանի արաբ եւ իսլամ մտաւորականներուն ու ակադեմական շրջանակներուն մօտ, անոնց համակրանքը շահելու՝ ի նպաստ Հայ Դատին եւ մեր պայքարին։

 ԱԲՕ ՊՈՂԻԿԵԱՆ.- Ամփոփ ձեւով կրնա՞ք ներկայացնել գրասենեակի ստեղծման պատմութիւնը, ցարդ անոր գլխաւոր իրագործումները:

 ՎԵՐԱ ԵԱԳՈՒՊԵԱՆ.- Գրասենեակը հաստատուեցաւ Օգոստոս 2005ին, Լիբանանի մէջ, ՀՅԴ 29րդ Ընրհանուր ժողովի որոշումով։ Մինչեւ գրասենեակին հաստատումը, Միջին Արեւելքին մէջ կը գործէին Հայ Դատի երեք յանձնախումբեր՝ Լիբանանի, Սուրիոյ եւ Իրանի, որոնք մինչեւ օրս քարոզչական մեծ աշխատանքներ կը կատարեն։ Այսօր Հայ Դատի յանձնախումբեր կազմեցինք Եգիպտոսի, Քուէյթի եւ Արաբական Էմիրութիւններուն մէջ։

 Փետրուար 2006ին սկսաւ գործել գրասենեակի արաբալեզու կայքէջը՝ www.ancme.net։ Պարբերաբար կը հրատարակենք ելեկտրոնային լրատու (newsletter), որ Հայ Դատի եւ հայութեան մասին տեղեկութիւններ կը փոխանցէ Միջին Արեւելքի լրատուական, ակադեմական եւ դիւանագիտական շրջանակներուն։ Գրասենեակը հրատարակած է արաբերէնով գիրքեր։

 Իսկ յարաբերական մակարդակի վրայ, գրասենեակը կապեր հաստատած է արաբական «AL JAZEERA» եւ «AL ARABIA» հեռատեսիլի կայաններուն հետ, լաւ յարաբերութիւններ մշակած է արաբական բազմաթիւ թերթերու խմբագիրներուն եւ ուսումնասիրական կեդրոններու պատասխանատուներուն հետ։

 2008ին Եգիպտոս այցելութեանս ընթացքին հանդիպեցայ Արաբական լիկայի Եւրոպայի հարցերու լիազօր նախարարին հետ եւ անոր բացատրեցի մեր գրասենեակին առաքելութիւնը։ Պէտք է ըսել, որ այս հանդիպումը իր տեսակին մէջ առաջինն էր եւ դրական։

 Մեր ճիգերով եւ Եգիպտոսի մօտ Հայաստանի դեսպանատան հետ գործակցաբար, յաջողեցանք 2008ին Գահիրէի պետական համալսարանին մէջ կազմակերպել հայ-արաբական յարաբերութիւններուն նուիրուած ակադեմական խորհրդաժողով մը։

Գրասենեակին նախաձեռնութեամբ, արաբական գլխաւոր լրատուական հաստատութիւններ Հայաստան ուղարկեցին թղթակիցներ, որոնք Հայաստանի եւ Արցախի մասին տեղեկագիրներ պատրաստեցին։

 ԱԲՕ ՊՈՂԻԿԵԱՆ.- Միւս շրջաններու Հայ Դատի յանձնախումբերուն հետ համագործակցութիւնը ի՞նչ ձեւով կ՛ընթանայ:

 ՎԵՐԱ ԵԱԳՈՒՊԵԱՆ.- Գրասենեակը մնայուն կապի մէջ է տարածաշրջանի Հայ Դատի յանձնախումբերուն հետ։ Նորակազմ յանձնախումբերուն ցուցմունք կու տայ, կ՛օժանդակէ անոնց ծրագիրներու իրագործման, ինչպէս նաեւ հարկ եղած պարագային՝ նիւթեր կը տրամադրէ։ Նշենք, որ Լիբանանի, Իրանի եւ Սուրիոյ մէջ արդէն իսկ Հայ Դատի յանձնախումբերը տասնամեակներէ ի վեր կը գործեն, եւ գրասենեակը անոնց միջեւ համակարգում կը կատարէ։

 ԱԲՕ ՊՈՂԻԿԵԱՆ.- Ձեր Ուաշինկթըն այցելութիւնը ի՞նչ նպատակ կը հետապնդէ:
 ՎԵՐԱ ԵԱԳՈՒՊԵԱՆ.- Ուաշինկթըն այցելութիւնս կը նպատակադրէր մօտէն ծանօթանալ Ամերիկայի Հայ Դատի գրասենեակի գործունէութեան, օգտուիլ անոր երկար տարիներու փորձառութենէն, միաժամանակ, գրասենեակի պատասխանատու ընկերներուն փոխանցել Միջին Արեւելքի գրասենեակին գործունէութեան եւ շրջանին մէջ մեր դիմագրաւած մարտահրաւէրներուն մասին տեղեկութիւններ։ Մասնակցեցայ անոնց կարգ մը աշխատանքներուն, անոնցմէ ստացայ թղթածրարներ եւ մեր աշխատանքներուն մղում տուող մշակուած ծրագիրներ։

 Անցեալ տարի առիթը ունեցայ նաեւ այցելելու Եւրոպայի մեր Հայ Դատի գրասենեակը, Պելճիքա, եւ ծանօթացայ անոր գործունէութեան՝ ուղղակի մասնակցելով լոպպիիստական աշխատանքներուն Եւրոխորհրդարանէն ներս։

 ԱԲՕ ՊՈՂԻԿԵԱՆ.-  Ձեր ապրած տարածաշրջանի հայ երիտասարդութիւնը տեղւոյն քաղաքական կեանքին մէջ դերակատար ըլլալու հետաքրքրութիւնը ունի՞, որեւէ տեղաշարժ կա՞յ այդ գետնի վրայ: Քաղաքական պայմանները եւ միջավայրը կը խրախուսե՞ն նման մասնակցութիւն:

 ՎԵՐԱ ԵԱԳՈՒՊԵԱՆ.- Միջին Արեւելքի հայ երիտասարդութիւնը եւ յատկապէս դաշնակցական երիտասարդութիւնը հաւաքական քաղաքական գիտակցութեան տէր է։ Պէտք է սակայն նշել, որ Միջին Արեւելքի կարգ մը երկիրներ ամբողջատիրական պետութիւններ են։ Այս պատճառով ալ տարածաշրջանի հայ երիտասարդութեան տեղւոյն քաղաքական կեանքին մասնակցութիւնը սահմանափակ է, եւ կարգ մը երկիրներու մէջ՝ նոյնիսկ գոյութիւն չունի։

 Տարբեր է Լիբանանի պարագան։ Հայ երիտասարդութիւնը Լիբանանի մէջ, օրինակ, երկարատեւ քաղաքացիական պատերազմի տարիներէն շատ բան սորվեցաւ եւ փորձառութիւն շահեցաւ։ Այսօր ան գործնապէս մասնակից կ՛ըլլայ Լիբանանը յուզող քաղաքական բոլոր հարցերուն՝ Լիբանանի ընձեռած որոշ ազատութիւններուն շնորհիւ։ Լիբանանի ՀՅԴ «Զաւարեան» Ուսանողական միութիւնը (ԶՈՄ) եւ Երիտասարդական միութիւնը (ԼԵՄ) յատուկ առիթներով իրենց մասնակցութիւնը կը բերեն եւ յատուկ կեցուածք կ՛արտայայտեն տեղական կամ համալիբանանեան բնոյթ կրող խնդիրներու ժամանակ։ ԶՈՄը քաղաքական ներկայութիւն է Լիբանանի բոլոր համալսարաններէն ներս։ Կը հրատարակէ «ZAVARIAN REVIEW» եռալեզու ամսաթերթը եւ կը ցրուէ բոլոր ուսանողներուն, կը մասնակցի համալսարաններու ուսանողական ընտրութիւններուն, տարբեր առիթներով կը կազմակերպէ ձեռնարկներ, գիտական խորհրդաժողովներ, ցոյցեր, օրինակ՝ Թուրքիոյ վարչապետ Էրտողանի Լիբանան այցելութեան առիթով եւ Լիբանանի Հարաւը ՄԱԿի թրքական ուժերու տեղակայման դէմ, ինչպէս նաեւ թրքական մշակոյթը քաջալերող երեւոյթներու դէմ։ Նաեւ լիբանանահայ եւ յատկապէս դաշնակցական երիտասարդութիւնը երեսփոխանական ընտրութիւններու ընթացքին աշխոյժ մասնակցութիւն կը բերէ բոլոր մակարդակներու վրայ։

 ԱԲՕ ՊՈՂԻԿԵԱՆ.- Ներկայիս ի՞նչ աշխատանքներու ձեռնարկած էք ու ի՞նչ են Ձեր անմիջական ապագայի ծրագիրները:

 ՎԵՐԱ ԵԱԳՈՒՊԵԱՆ.- Գրասենեակը յառաջիկայ Սեպտեմբերին Հայկազեան համալսարանին հետ գործակցաբար նախաձեռնած է միջազգային խորհրդաժողովի մը՝ «Հայկական Ցեղասպանութիւնը եւ Միջազգային օրէնքը» խորագիրով։ Այս խորհրդաժողովին հրաւիրուած են իրենց մասնակցութիւնը բերելու հայ եւ օտար մասնագէտներ, օրինակ՝ Ռ. Յովհաննէսեան, Հ. Թերիօ, Խ. Մուրատեան, Ռ. Սմիտս, Ո. Շապաս, Թանէր Աքչամ, Ա. Հիւր եւ ուրիշներ։ Պիտի հրաւիրուին նաեւ օտար թղթակիցներ՝ լայն տարողութեամբ քարոզչութեան համար։

 Արաբական «AL JAZEERA» հեռատեսիլի կայանին հետ ունինք ծրագիրներ, որոնց մասին կը նախընտրենք խօսիլ օրին։

 Մօտ օրէն լոյս կը տեսնէ Լիբանանի Ֆրանսական համալսարանին կողմէ պատրաստուած եւ մեր գրասենեակին կողմէ արաբերէնի թարգմանուած «Les ARMENIENS 1917-1939 La quete՛ dun refuge» գործը: Պատկերազարդ այս գիրքը կը բաղկանայ 300 մեծադիր էջերէ, կը ներկայացնէ Ցեղասպանութենէն փրկուած եւ Միջին Արեւելքի տարբեր երկիրներ ժամանած հայ գաղթականներուն պատմութիւնը՝ իր ընկերային, տնտեսական եւ քաղաքական երեսներով։

 ԱԲՕ ՊՈՂԻԿԵԱՆ.- «Լոպպիինկ»ը կարծէք միայն արեւմտեան ժողովրդավարական երկիրներու մէջ ընդհանրացուած երեւոյթ մը նկատուած է: Ձեր ապրած ու գործած տարածաշրջանի հայ հասարակութիւնը ինչպէ՞ս կը նայի ձեր գրասենեակի աշխատանքին: Ինչպէ՞ս կը գնահատէ զայն:
 ՎԵՐԱ ԵԱԳՈՒՊԵԱՆ.- Մեր տարածաշրջանին մէջ, քաղաքական միջավայրը տարբեր է արեւմտեան երկիրներէն, ուր հաստատուած են ժողովրդավարական կարգեր, յարգուած են մարդկային իրաւունքները, գոյութիւն ունի բազմակուսակցական դրութիւն, յստակ բաժանումներով կը գործեն օրէնսդիր, դատական, եւ գործադիր իշխանութիւնները, հետեւաբար, այս իմաստով Հայ Դատի հետապնդման աշխատանքներու ոճերը ամբողջութեամբ կը տարբերին։ Այս շրջանին մէջ բացառութիւն է Լիբանանը, որ համեմատաբար աւելի ազատ եւ ժողովրդավար երկիր է, անոր համայնքային եւ իւրայատուկ ընկերաքաղաքական դրուածքին պաճառով։

 Եթէ արեւմտեան երկիրներուն մէջ մեր գրասենեակներուն կատարած լոպպիինկը կը նպատակադրէ Հայկական Ցեղասպանութեան միջազգային ճանաչումը, ապա Միջին Արեւելքի մէջ մեր աշխատանքը այդ ուղղութամբ չի կատարուիր, որովհետեւ մեր շրջանին մէջ պէտք է Հայոց Ցեղասպանութեան անուղղակի ճանաչում նկատել տուեալ պետութեան իշխանութիւններուն դրական կեցուածքը հայութեան հանդէպ։ Մեր կարծիքով, եթէ արեւմտեան երկիրներուն մէջ լոպպիինկը քաղաքական գործ է, ապա մեր շրջաններուն մէջ՝ քարոզչական բնոյթ ունի եւ կը միտի արաբական-իսլամական հանրային կարծիք ստեղծելու՝ ի նպաստ Հայ Դատին։

 ԱԲՕ ՊՈՂԻԿԵԱՆ.- Ձեր մասին խնդրեմ կենսագրական տեղեկութիւններ: Ըստ հնարաւորինս՝ ընդարձակ:

 ՎԵՐԱ ԵԱԳՈՒՊԵԱՆ.- Ծնած եմ Դամասկոս, նախակրթարանի ուսումս ստացած եմ Դամասկոսի Թարգմանչաց վարժարանին մէջ։ Միջնակարգ եւ երկրորդական ուսումս ստացած եմ Լիբանանի Ազգ. Լեւոն եւ Սոֆիա Յակոբեան, ապա Ս. Խանամիրեան քոլէճներուն մէջ։ 1989ին աւարտած եմ Լիբանանի պետական համալսարանի journalism-ի բաժանմունքը։ Համալսարանի տարիներուն դասաւանդած եմ արաբերէն լեզու, պատմութիւն եւ աշխարհագրութիւն հայկական երկրորդական վարժարաններուն մէջ։ 1988-1998ին աշխատակցած եմ «Ազդակ» օրաթերթին, իբրեւ տեղական լուրերու խմբագիր։

 1992-2001ին ստանձնած եմ Լիբանանի Կեդրոնական կոմիտէի տեղեկատուական գրասենեակի պատասխանատուութիւնը։ Շուրջ երեք տարի աշխատակցած եմ արաբական թերթի, իբրեւ միջազգային լուրերու խմբագիր։ 2002-2005ին Լիբանանի երիտասարդութեան եւ մարմնակրթութեան, ապա Telecommunication-ի նախարարներու մամլոյ խորհրդատուն եղած եմ։ Վերջապէս, Մարտ 2005ին, ստանձնեցի Միջին Արեւելքի Հայ Դատի գրասենեակի պատասխանատուի պաշտօնը։