Ռ. ԿՈՐԻՒՆ
Հոգեւոր մթնոլորտում, սիրոյ եւ յարգանքի արտայայտութիւններով վեր հանուեց առաջնորդ Յովնան արք. Տէրտէրեանի կեանքի ուղին, Կալիֆորնիայի հայ գրողների միութեան (ԿՀԳՄ) կազմակերպուած հանդիսութեան ընթացքում, Գլենդէյլի հանրային գրադարանի դահլիճում, Հինգշաբթի երեկոյեան, Դեկտեմբերի 2ին, հոգեւոր հայրերի, թեմական-վարչական անձերի, գրող-մտաւորականների, ազգային-հասարակական գործիչների հոծ լսարանի ներկայութեամբ:
Հանդէսի մեկնարկումը կատարուեց ԿՀԳՄ նախագահ, բանաստեղծ Գրիշ Դաւթեանի միջոցով: Նա նախ միութեան գալիք միջոցառումների տեղեկութիւններ փոխանցեց, ըստ հետեւեալի. «Յունուարի 23, 2011ին կատարուելու է Վարդան Թաշճեանի հրատարակած «Ամենայն սիրով» գրքի շնորհահանդէսը, Ռ. Կորիւնի «Արեւավառ իմ երկիր» երրորդ գրքի շնորհահանդէսը՝ Փետրուարի 2ին, Նիկոլայ Ստեփանեանի գրքերի շնորհահանդէսը՝ Մարտի 3ին: Մրցանակաբաշխութիւն է կատարուելու Ապրիլի 7ի հանդիպումին. լաւագոյն արձակագրին եւ բանաստեղծին Հրանդ եւ Մանուշ Սիմոնեանների հաստատած գրական մրցանակը՝ 1000 տոլար, պարգեւ է տրուելու, իւրաքանչիւրին՝ 500 տոլար. նիւթերը պէտք է ներկայացնել մինչեւ Յունուարի 31, 2011»:
Ապա, Գ. Դաւթեանը շնորհակալական եւ ողջոյնի խօսքով դիմեց մեծարեալին ու ըսաւ. «Միութիւնս երախտապարտ է սրբազանին մեր առաջին ժողովածուին՝ «Ձայն բազմաց…» խորագրով գրքի մեկենասը լինելու կապակցութեամբ»: Այնուհետեւ, Գ. Դաւթեանը հակիրճ բառերով ներկայացրեց Յովնան սրբազանի կենսագրականը, շնորհաւորեց ծննդեան տարեդարձը, որ զուգադիպում է հանդիսութեանս, ապա իր խօսքի մէջ յիշեց սրբազանի գրական հոգեւոր ժանրից մի պտղունց խորհրդածութիւն՝ «Ներքին ձայն մը կը պատասխանէ՝ ես այն լոյսն եմ, որուն ծարաւի է քու հոգիդ, եկուր խմելու իմ լոյսէս: Փնտռեցէք ձեր մէջ հայու ոգին, բոլորիս սիրտերը իրարու կապող անտեսանելի ոգեկան թելն է հայու ոգին, Քրիստոսի սէրն է այն, Սահակ Մեսրոպեան տեսիլքը, Վարդանանց հաւատքը, Շնորհալիի, Նարեկացիի աղօթքի մրմունջն է այդ, Խրիմեանի, Կոմիտասի ձայնն է: Այս բոլորը խտացած են Սուրբ Էջմիածնի կամարներուն տակ, Լուսաւորչի անմար կանթեղի լոյսին մէջ, ուր կը նորոգուի հայու հոգին: Թաթախեցէք ձեր հոգին այդ նոյն լոյսին մէջ»: Նա, ամփոփելով իր խօսքն ասում է. «Սրբազանի անձը, մտածողութիւնը եւ խօսքը թաթախուած են Լուսաւորչի կանթեղի այդ սուրբ լոյսով. նա իր քարոզներով, թեմի առաջնորդի աշխատանքով ու իրագործումներով, իր հեղինակած ու հրատարակած հատորներով, այդ լոյսն է տարածում»:
Բեմ հրաւիրուեց արուեստագիտուհի Անահիտ Իշխանեանը, որ շնորհաւորեց սրբազան հօր տարեդարձն ու մեծարանքի երեկոն, ապա ապրումով ընթերցեց հատուածներ սրբազան հօր գրականութիւնից:
Սրբազանի գրականութեան եւ կրօնական կեանքի ոլորտներում նրա առաքելութեան փայլուն գործունէութեան մասին բանախօսեց Տաճատ Ծ. վրդ. Եարտըմեանը: Նա լայնօրէն անդրադարձաւ սրբազան հօր կեանքի ուղին լիօրէն ընդգրկող հայրենասիրութեան, ժողովրդասիրութեան, ծառայասիրութեան եւ գրականասիրութեան, նրա բերած յոյժ գնահատելի նպաստին ու օգտակարութեանը: Հայր սուրբն իր վերլուծական խօսքում ներկայացնում է սրբազանի հոգեկան ծալքերը, ուր ասուած է. «Ճիգ մը այսինքն՝ բանալու սրբազանի անձն ու գործը, եւ երկուքին զուգորդուած զգայնութեան ետին փնտռել կարեւորը, հիմնականը, իր հարազատ շունչը»: Նա սրբազանի մտածողութեան հիմնական անդաստանը, ակունքը, գրականութեան ատաղձը յստակօրէն այսպէս է բնորոշում. «Սրբազանին մտածողական սեւեռումը ունի հիմնական ոլորտներ՝ մարդը, քրիստոնեայ մարդը, հայ քրիստոնեայ մարդը, մարդ-Աստուած փոխյարաբերութիւնը, եկեղեցին եւ հայութիւնը, եւ անշուշտ՝ Ս. Էջմիածինը եւ ընկերային ու բարոյական ընդհանրական հարցեր՝ հաստատուած եւ ամրացած հաւատք-եկեղեցի-մշակոյթ եռեակ իրականութիւններու եւ արժէքներու վրայ, այդ երեքին հզօր համագործակցութեամբ»:
Ան առաջնորդի հոգեկան հարստութեան գրաւչութեան մասին այսպէս է արտայայտում. «Կը փորձես սիրել, ընկալել զինքը, փոխադրել քու սրտիդ մտերմութեան մէջ, բայց կը զգաս, թէ բառերը անբաւարար են զգալու անոր խոր հոգին, հաւատքը, ներքին ոյժը եւ անոնց մէջ բռնուած խորունկ կեանքին գնացքը կամ անկէ անդին գտնուող ոլորտը»:
Այնուհետեւ բեմ հրաւիրուեց սրբազան հայրը: Նա իր խօսքի նախաբանում ասաց. «Շնորհակալութիւն եւ երախտագիտութիւն ԿՀԳՄ վարչական կազմին՝ այս երեկոյի կազմակերպութեան համար: Անկեղծօրէն պէտք է ըսեմ, որ բազում առիթներով ԿՀԳՄ մօտեցաւ ինձի այս հանդէսին համար. ոչ թէ չկամութիւն, այլ վերապահութիւն ունեցայ, որովհետեւ ոչ մէկ անգամ, անկեղծօրէն, այդ յաւակնութիւնը ունեցած եմ հանրութեան ներկայանալու իբրեւ գրող»:
Սրբազան հայրը իր ելոյթին մէջ անդրադարձաւ մտածումների, որոնց յիշատակումը առաւել եւս մեկնաբանում է երեկոյի խորհուրդը. «Երեք մտածումներ կ՛ուզեմ ձեզի հետ բաժնել. նախ այս երեկոն կը նմանցնեմ հայելիի մը, ուր ներկայացուեցաւ իմ էութիւնը, եւ աւելին, այս պահը զիս կը պարտաւորեցէ խոնարհիլ բոլորիդ առջեւ: Գրելը բնականօրէն տաղանդ մըն է՝ բնածին, զոր, կը հաւատամ, որ Աստուած պարգեւած է անխտիր բոլորիս. տարբերութիւնը այն է, որ կամ կեանքի կը կոչենք, կամ կը մնայ թագնուած խորհուրդ»:
Սրբազանը կարդաց վերջերս գրած իր մանրապատումներից երկուսը՝ «Երկխօսութիւն Աստուծոյ հետ» եւ «Մարդ Առեղծուածը»: Սրբազանի գրութիւնները կարճ եւ ամփոփ, առաւելագոյնը՝ մէկ ու կէս էջերի սահմաններում, հոգեշունչ պատումներ են:
Երեկոյի յայտագրում նախատեսուած էր, որ սրբազանը դասախօսութիւն տայ «Հայոց եկեղեցին եւ նրա բարեկարգչական հարցերը» նիւթի մասին, սակայն նա այսպէս մօտեցաւ հարցին. «Դասախօսութիւն չէ, զոր պիտի կարդամ, ու չեմ ուզեր այդ տպաւորութիւնը թողուլ, բայց ըսել կ՛ուզեմ հետեւեալը, որ իմ եկեղեցական կեանքի երեսուն տարիներու ծառայութեան աւարտին կը զգամ, որ նոր հանգրուանի մը առջեւ կանգնած եմ. կ՛ուզեմ իմ աշխատանքը այսուհետեւ կեդրոնացնել մեր եկեղեցւոյ բարեկարգութեան չափազանց կարեւոր առաքելութեան վրայ»: Սրբազանը անդրադարձաւ անցեալ հարիւր տարիների հանգրուանների խոչընդոտներին, որոնք դժուարացրին մեր եկեղեցւոյ բարեկարգութիւնը: Սրբազանը իր մտածումների եւ խորհրդածութիւնների ծիրում առաջադրեց չորս կարեւոր խնդիրներ, որոնց շուրջ ցանկալի է առանձին մի գրութեամբ հանրութեան ներկայանալ: Սրբազան հայրը իր ելոյթի աւարտին շնորհակալութիւն յայտնեց ներկաներին՝ ասելով. «Խոնարհ սիրտով ու հոգիով կ՛ուզեմ իմ սէրը եւ Աստուծոյ օրհնութիւնը հայցել բոլորին, Աստուած օրհնէ ձեզ»:
Երեկոն աւարտին հասաւ Վաչէ արք. Յովսէփեանի աղօթքով: Ներկաները հրաւիրուեցին հիւրասիրութեան եւ սրբազանի գրքերից բաժանուեց ներկաներին: