ՆԱՆԷ ԱՒԱԳԵԱՆ
Հայոց Ցեղասպանութեան 100ամեակին նուիրուած միջոցառման ընթացքում առաջին անգամ ցուցադրուեցին երկու վաւերագրական ֆիլմեր: Հայ Դատի յանձնախմբի պատուերով նկարահանուած Պարետ Մարոնեանի՝ «Ամերիկա՝ շնորհակալութիւն: Հայերի երախտագիտութունը Մերձաւոր Նպաստամատոյցին» ժապաւէնը պատմում է բարեգործական այս կազմակերպութեան գործունէութեան մասին, ինչի շնորհիւ Հայոց Ցեղասպանութեան ժամանակ շուրջ 130 հազար հայ որբեր են փրկուել, կրթուել եւ ապաստան գտել նաեւ Միացեալ Նահանգներում: Անի Յովհաննիսեանի «Եւնիկէ» կարճամետրաժ ժապաւէնը Հայոց Ցեղասպանութիւնը վերապրած 101ամեայ Եւնիկէ Սալիբեանի յիշողութիւններն ու վկայութիւններն էին: 1914 թուականին Այթնափում ծնուելով, 7 տարեկանում Եւնիկէ Սալիբեանի ընտանիքը բռնում է գաղթի ճամբան: Չնայած փոքր տարիքին, տիկին Եւնիկէն յիշում է, թէ ինչպէս են իր աչքի առաջ սպաննուել հազարաւոր հայեր:
100ամեակին նուիրուած ձեռնարկի մշակութային մասում Համազգայինի «Անի» պարախումբը ներկայացրեց մի զգայացունց բեմականացում. տարբեր մասերով պատկերուեց Ցեղասպանութեան արհաւիրքը, սակայն վերջաբանը յաղթական պարն էր, որ խորհրդանշեց մեր ազգի վերածնունդը:
2015ին՝ հարիւրերորդ տարելիցով պայմանաւորուած հատուցման հարցը յատկապէս ուշադրութեան կենտրոնում է, թէեւ արդէն վերջին տարիներին այն դուրս է եկել նեղ շրջանակից՝ իր վրայ հրաւիրելով հանրային եւ գիտական շրջանների ուշադրութիւնը, հիմականում կենտրոնանալով անհատական հատուցումերի պահանջով իրաւական հայցերին: Այս զեկոյցը վճռական քայլ է դէպի աւելի լայնածաւալ ու ընդգրկուն գործընթաց՝ գտնելու Ցեղասպանութեան դեռեւս շարունակուող վնասները շտկելուն ուղղուած համարժէք լուծում: Վերջին տասնամեակում նաեւ առաջացել է հատուցումերի համաշխարհային շարժումը, որում ընդգրկուած են մարդու իրաւունքների զանգուածային խախտումերին զոհ գնացած բազմաթիւ խմբեր: Հայոց հարցն այդ շարժման բաղկացուցիչ մասն է:
«Ալեքս» թատրոնի ամբողջովին լեցուն սրահում կայացած Հայոց Ցեղասպանութեան 100ամեակին նուիրուած ձեռնարկը երաժշտական կատարմամբ փակեցին Ֆերահեան-Քաբայեան կրթօջախի սաները՝ Արաքսեա Վարդերեսեանի խմբավարութեամբ եւ Լիլիա Մարգարեանի բեմադրութեամբ: